Każdy rodzic marzy o dniu, kiedy usłyszy od swojego dziecka pierwsze słowa „mama” lub „tata”. Ten moment często budzi wiele emocji i oczekiwań, a opiekunowie zadają sobie pytania: kiedy pojawią się te długo wyczekiwane wyrazy? Jak przebiega rozwój mowy u maluszka i jak możemy go wspierać?
Rozwój mowy u najmłodszych – jak to wygląda?
W pierwszych tygodniach życia noworodek komunikuje się głównie przez płacz. To najważniejszy sposób przekazywania informacji o swoich potrzebach. Z czasem rodzice zaczynają rozpoznawać, czy malec płacze z głodu, z powodu bólu czy potrzeby bliskości. Oprócz płaczu, niemowlę wydaje także inne dźwięki, takie jak mlaskanie czy cmokanie – zazwyczaj sygnalizujące chęć jedzenia.
Wraz z rozwojem, mniej więcej po drugim miesiącu życia, dziecko zaczyna głużyć – eksperymentuje z własnym głosem, wydając dźwięki w rodzaju „gu”, „agu”, „gi”. To czas, kiedy pojawiają się pierwsze melodyjne, nieco śpiewne odgłosy i wybuchy śmiechu. Następny etap, czyli okres gaworzenia, przypada zwykle na czas do około szóstego miesiąca. Wtedy maluszek zaczyna powtarzać pojedyncze sylaby, próbując naśladować dorosłych. Od siódmego miesiąca pojawia się tzw. gaworzenie samonaśladowcze – dziecko powtarza te same sylaby („bababa”, „mamama”, „dadada”). Choć mogą one przypominać pierwsze słowa, to jednak na tym etapie zazwyczaj są one jeszcze przypadkowe i nie są świadomie kierowane do mamy czy taty.
Kolejny ważny krok to faza echolalii, pojawiająca się po 12 miesiącu życia. Niemowlę coraz częściej powtarza słowa zasłyszane od dorosłych, doskonaląc swoje umiejętności językowe. Często dopiero pod koniec pierwszego roku padają pierwsze, naprawdę świadome słowa. Warto jednak pamiętać, że każde dziecko rozwija się indywidualnie i niektóre zaczynają mówić wyraźnie nieco później. W kolejnych miesiącach malec szybko poszerza zasób słownictwa i zaczyna łączyć wyrazy w proste zdania. Zaskakuje też tym, jak wiele już rozumie, nawet jeśli jeszcze nie potrafi wszystkiego wypowiedzieć.
Wspieranie nauki mówienia – jak pomóc dziecku?
Rodzice mogą znacząco przyczynić się do rozwoju mowy swojego dziecka. Najważniejsze jest, by jak najczęściej rozmawiać z maluchem – mówić do niego, opisywać, co się robi („Teraz założę ci buciki”, „Za chwilę zjemy obiad”, „Pobawimy się klockami”). Warto również reagować na wszelkie dźwięki wydawane przez dziecko – odpowiadać na nie i naśladować je, tworząc w ten sposób pierwsze „dialogi”.
Czytanie książeczek z wyraźnymi ilustracjami, opowiadanie o obrazkach i nazywanie przedmiotów, zwierząt czy roślin również wspomaga rozwój mowy. Wskazując na obrazek i wyraźnie nazywając daną rzecz, pomagamy dziecku połączyć słowo z konkretnym przedmiotem. Dodatkowo, modulowanie głosu podczas opowiadania czy czytania sprawia, że dziecko chętniej słucha i szybciej zapamiętuje nowe słowa.
Nie można też zapominać o obserwowaniu mowy ciała malca. Dzieci, szczególnie na wczesnym etapie rozwoju, często przekazują wiele za pomocą gestów, mimiki czy ruchów. Zwracając uwagę na te sygnały i odpowiadając na nie, budujemy podstawy do przyszłej komunikacji i zachęcamy dziecko do jeszcze aktywniejszego wyrażania się.
Choć pierwszy raz usłyszymy od dziecka „mama” czy „tata” zwykle w okolicach pierwszych urodzin, warto pamiętać, że droga do tych słów składa się z wielu fascynujących etapów. Wspierając malucha i aktywnie uczestnicząc w jego codziennych rozmowach, pomagamy mu rozwijać umiejętności językowe i budować pewność siebie w komunikowaniu się ze światem.
Kiedy warto skonsultować dziecko?
Warto pamiętać o ogólnie przyjętych granicach:
- Brak gaworzenia kanonicznego do 10 mies.
- Brak pojedynczych słów do 18 mies.
- Brak prostych dwuwyrazowych zdań do 24–30 mies.
W takich sytuacjach zalecają się konsultację u laryngologa/audiologa i logopedy.
Źródło:
https://www.femibion.com/pl-pl/karmienie-piersia/pierwsze-slowa-dziecka-kiedy-mozesz-sie-ich-spodziewac